tag:blogger.com,1999:blog-10719097862986795752024-03-10T20:22:45.093-07:00प्रगतिशील काव्य (Progressive Poetry)Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.comBlogger263125tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-36157541169563989322023-10-18T03:29:00.001-07:002023-10-18T03:29:19.573-07:00गर मुझे इस का यक़ीं हो मिरे हमदम मिरे दोस्तगर मुझे इस का यक़ीं हो मिरे हमदम मिरे दोस्त<div>गर मुझे इस का यक़ीं हो कि तिरे दिल की थकन</div><div>तिरी आँखों की उदासी तेरे सीने की जलन</div><div>मेरी दिल-जूई मिरे प्यार से मिट जाएगी</div><div>गर मिरा हर्फ़-ए-तसल्ली वो दवा हो जिस से</div><div>जी उठे फिर तिरा उजड़ा हुआ बे-नूर दिमाग़</div><div>तेरी पेशानी से ढल जाएँ ये तज़लील के दाग़</div><div>तेरी बीमार जवानी को शिफ़ा हो जाए</div><div>गर मुझे इस का यक़ीं हो मिरे हमदम मरे दोस्त</div><div>रोज़ ओ शब शाम ओ सहर मैं तुझे बहलाता रहूँ</div><div>मैं तुझे गीत सुनाता रहूँ हल्के शीरीं</div><div>आबशारों के बहारों के चमन-ज़ारों के गीत</div><div>आमद-ए-सुब्ह के, महताब के, सय्यारों के गीत</div><div>तुझ से मैं हुस्न-ओ-मोहब्बत की हिकायात कहूँ</div><div>कैसे मग़रूर हसीनाओं के बरफ़ाब से जिस्म</div><div>गर्म हाथों की हरारत में पिघल जाते हैं</div><div>कैसे इक चेहरे के ठहरे हुए मानूस नुक़ूश</div><div>देखते देखते यक-लख़्त बदल जाते हैं</div><div>किस तरह आरिज़-ए-महबूब का शफ़्फ़ाफ़ बिलोर</div><div>यक-ब-यक बादा-ए-अहमर से दहक जाता है</div><div>कैसे गुलचीं के लिए झुकती है ख़ुद शाख़-ए-गुलाब</div><div>किस तरह रात का ऐवान महक जाता है</div><div>यूँही गाता रहूँ गाता रहूँ तेरी ख़ातिर</div><div>गीत बुनता रहूँ बैठा रहूँ तेरी ख़ातिर</div><div>पर मिरे गीत तिरे दुख का मुदावा ही नहीं</div><div>नग़्मा जर्राह नहीं मूनिस-ओ-ग़म ख़्वार सही</div><div>गीत नश्तर तो नहीं मरहम-ए-आज़ार सही</div><div>तेरे आज़ार का चारा नहीं नश्तर के सिवा</div><div>और ये सफ़्फ़ाक मसीहा मिरे क़ब्ज़े में नहीं</div><div>इस जहाँ के किसी ज़ी-रूह के क़ब्ज़े में नहीं</div><div>हाँ मगर तेरे सिवा तेरे सिवा तेरे सिवा </div><div><br></div><div>-- फैज अहमद फैज</div>Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-55194646248449026212021-02-18T17:17:00.003-08:002021-02-18T17:17:28.558-08:00अपनी पीढ़ी के लिए<p><b> वे सारे खीरे जिनमें तीतापन है हमारे लिए</b></p><p><b>वे सब केले जो जुड़वां हैं.</b></p><p><b>वे आम जो बाहर से पके पर भीतर खट्टे हैं, चूक</b></p><p><b>और तवे पर सिंकती पिछली रोटी परथन की</b></p><p><b>सब हमारे लिए.</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>ईसा की बीसवीं शाताब्दी की अंतिम पीढ़ी के लिए,</b></p><p><b>वे सारे युद्ध और तबाहियां.</b></p><p><b>मेला उखड़ने के बाद का कचड़ा-महामारियां,</b></p><p><b>समुद्र में डूबता सबसे प्राचीन बंदरगाह,</b></p><p><b>और टूट कर गिरता सर्वोच्च शिखर</b></p><p><b>सब हमारे लिए.</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>पोलिथिन थैलियों पर जीवित गौवों का दूध हमारे लिए</b></p><p><b>शहद का छत्ता खाली</b></p><p><b>हमारे लिए वो हवा, फेफड़े की अंतिम मस्तकहीन धड़.</b></p><p><b>पूर्वजों के सारे रोग हमारे रक्त में</b></p><p><b>वे तारे भी हमारे लिए जिनका प्रकाश अब तक पहुंचा ही नहीं हमारे पास</b></p><p><b>और वे तेरह सूर्य जो कहीं होंगे आज भी सुबह की प्रतीक्षा में.</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>सबसे सुंदर स्त्रियां और सबसे सुंदर पुरुष</b></p><p><b>और वो फूल जिसे मना है बदलना फल में</b></p><p><b>हमारी ही थाली में शासकों के दांत छूटे हुए</b></p><p><b>और जरा सी धूप में धधक उठती आदिम हिंसा.</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>जब भी हमारा जिक्र हो कहा जाए</b></p><p><b>हम उस समय जिए जब</b></p><p><b>सबसे आसान था चंद्रमा पर घर,</b></p><p><b>और सबसे मुहाल थी रोटी.</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>और कहा जाए</b></p><p><b>हर पीढ़ी की तरह हमें भी लगा</b></p><p><b>कि हमारे पहले अच्छा था सब कुछ</b></p><p><b>और आगे सब अच्छा होगा.</b></p>Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-79456741777522424502020-12-18T22:58:00.012-08:002020-12-18T22:59:24.631-08:00ज़ुल्मत को ज़िया <p><b> </b><b>ज़ुल्मत को ज़िया सरसर को सबा बंदे को ख़ुदा क्या लिखना</b></p><p><b>पत्थर को गुहर दीवार को दर कर्गस को हुमा क्या लिखना</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>इक हश्र बपा है घर में दम घुटता है गुम्बद-ए-बे-दर में</b></p><p><b>इक शख़्स के हाथों मुद्दत से रुस्वा है वतन दुनिया-भर में</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>ऐ दीदा-वरो इस ज़िल्लत को क़िस्मत का लिखा क्या लिखना</b></p><p><b>ज़ुल्मत को ज़िया सरसर को सबा बंदे को ख़ुदा क्या लिखना</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>ये अहल-ए-हश्म ये दारा-ओ-जम सब नक़्श बर-आब हैं ऐ हमदम</b></p><p><b>मिट जाएँगे सब पर्वर्दा-ए-शब ऐ अहल-ए-वफ़ा रह जाएँगे हम</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>हो जाँ का ज़ियाँ पर क़ातिल को मासूम-अदा क्या लिखना</b></p><p><b>ज़ुल्मत को ज़िया सरसर को सबा बंदे को ख़ुदा क्या लिखना</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>लोगों पे ही हम ने जाँ वारी की हम ने ही उन्ही की ग़म-ख़्वारी</b></p><p><b>होते हैं तो हों ये हाथ क़लम शाएर न बनेंगे दरबारी</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>इब्लीस-नुमा इंसानों की ऐ दोस्त सना क्या लिखना</b></p><p><b>ज़ुल्मत को ज़िया सरसर को सबा बंदे को ख़ुदा क्या लिखना</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>हक़ बात पे कोड़े और ज़िंदाँ बातिल के शिकंजे में है ये जाँ</b></p><p><b>इंसाँ हैं कि सहमे बैठे हैं खूँ-ख़्वार दरिंदे हैं रक़्साँ</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>इस ज़ुल्म-ओ-सितम को लुत्फ़-ओ-करम इस दुख को दवा क्या लिखना</b></p><p><b>ज़ुल्मत को ज़िया सरसर को सबा बंदे को ख़ुदा क्या लिखना</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>हर शाम यहाँ शाम-ए-वीराँ आसेब-ज़दा रस्ते गलियाँ</b></p><p><b>जिस शहर की धुन में निकले थे वो शहर दिल-ए-बर्बाद कहाँ</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>सहरा को चमन बन कर गुलशन बादल को रिदा क्या लिखना</b></p><p><b>ज़ुल्मत को ज़िया सरसर को सबा बंदे को ख़ुदा क्या लिखना</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>ऐ मेरे वतन के फ़नकारो ज़ुल्मत पे न अपना फ़न वारो</b></p><p><b>ये महल-सराओं के बासी क़ातिल हैं सभी अपने यारो</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>विर्से में हमें ये ग़म है मिला इस ग़म को नया क्या लिखना</b></p><p><b>ज़ुल्मत को ज़िया सरसर को सबा बंदे को ख़ुदा क्या लिखना</b></p><p><b>--हबीब जालिब</b></p>Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-30003977100601581232020-12-18T21:43:00.004-08:002020-12-18T23:02:31.739-08:00 भोजपुरी क्रान्तिकारी गीत<p><b>फुलल लाल–लाल छिहुलरिया</b></p><p><b>रतिया बीत गइल अँधियरिया</b></p><p><b>अजोरिया रंग बतरावै</b></p><p><b>बैरा सत–सत जावै</b></p><p><b>कि भौंरा रस में जहर मत घोल</b></p><p><b>कि भौंरा रस में जहर मत घोल–––––2</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>नीमिया के पेड़वा पे अमर बउरिया</b></p><p><b>नीमिया गइल पीयराय–––––2</b></p><p><b>पीपरा के पतिया ने खरकन लागे–––––2</b></p><p><b>जिनगी गइल बिलाय</b></p><p><b>कि बगिया अंग सरकावै</b></p><p><b>पोर–पोर पेड़ दुखिआवै</b></p><p><b>कि भौंरा रस में जहर मत घोल</b></p><p><b>कि भौंरा रस में जहर मत घोल</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>महुआ जो टप–टप चुवै भोरहरिया</b></p><p><b>अमवा गइल मोजराय–––––2</b></p><p><b>खून रे पसीनवा से अन–धन जुगतै–––––2</b></p><p><b>मेहनत जाइ लुटाइ</b></p><p><b>बदरवा मन बउरावै</b></p><p><b>बरधा खूँटवा तोरावै</b></p><p><b>कि भौंरा रस में जहर मत घोल</b></p><p><b>कि भौंरा रस में जहर मत घोल</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>मटिया समतजर फसम जनावर</b></p><p><b>अगिया त लपट बढ़ाय –––––2</b></p><p><b>अँगना से दुअरा ले रंग एक माटी–––––2</b></p><p><b>लाल अबीर उड़ाय</b></p><p><b>कि सुगना सगुन सुनावै</b></p><p><b>कि अगला दिन परियावै</b></p><p><b>कि भौंरा रस में जहर मत घोल</b></p><p><b>कि भौंरा रस में जहर मत घोल</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>फुलल लाल–लाल छिहुलरिया</b></p><p><b>रतिया बीत गइल अँधियरिया</b></p><p><b>अजोरिया रंग बतरावै</b></p><p><b>बैरा सत–सत जावै</b></p><p><b>कि भौंरा रस में जहर मत घोल</b></p><p><b>कि भौंरा रस में जहर मत घोल–––––2</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>(इस गीत का ऑडियो सुनने के बाद मैंने इसे यहाँ टाइप किया है, कुछ शब्द गलत हो सकते हैं. कृपया उसे सुधारने का सुझाव दें. )</b></p><div id="simple-translate"><div><div class="simple-translate-button isShow" style="background-image: url("chrome-extension://ibplnjkanclpjokhdolnendpplpjiace/icons/512.png"); height: 22px; left: 237px; top: 274px; width: 22px;"></div><div class="simple-translate-panel " style="background-color: white; font-size: 13px; height: 200px; left: 0px; top: 0px; width: 300px;"><div class="simple-translate-result-wrapper" style="overflow: hidden;"><div class="simple-translate-move" draggable="true"></div><div class="simple-translate-result-contents"><p class="simple-translate-result" style="color: black;"></p><p class="simple-translate-candidate" style="color: #737373;"></p></div></div></div></div></div>Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-61374318936578488282020-12-18T21:36:00.006-08:002020-12-18T21:37:45.321-08:00 इस कविता का कुछ उपाय करें सरकार!<p><b>मैं खुद बहुत भ्रमित हूं आजकल</b></p><p><b>कहीं निकलता हूं और दुश्मन देश पहुंच जाता हूं!</b></p><p><b>कहीं दिख जाऊं भटकता संदिग्ध तो मुझे मेरे घर</b></p><p><b>सुरक्षित पहुंचा देना!</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>क्योंकि यह जो</b></p><p><b>कविता है न यह</b></p><p><b>मुझे दुश्मन देशों के किसी और कवि के आंगन में लेे जाने की साज़िश रचती रहती हैं दिन रात!</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>कल निकला था ब्रेड लेने भटक कर चला गया पड़ोसी देश </b></p><p><b>दिन भर फ़ैज़ के घर रहा</b></p><p><b>शाम को हबीब जालिब के घर</b></p><p><b>रात होते होते नासिर काज़मी</b></p><p><b>बहका लेे गए मुझे</b></p><p><b>सुबह परवीन शाकिर के आंगन में बैठा मिला!</b></p><p><b>वहां से चला गया मैं जॉन एलिया के गोशे में!</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>कैसे कैसे करके अपने घर लौटा तो </b></p><p><b>तो पाया कि फ़ैज़ साहब और फिराक </b></p><p><b>मेरे घर आए हैं!</b></p><p><b>जोश और निराला आने वाले हैं</b></p><p><b>अली सरदार और पंत और नजरुल इस्लाम निकल चुके हैं आने के लिए</b></p><p><b>जिगर मुरादाबादी और इकबाल के साथ!</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>फरियाद है!</b></p><p><b>यह कविता मुझे बरबाद करके रखेगी</b></p><p><b>कई बार दुश्मन देश के कितने ही कवियों को मेरे आंगन में छोड़ जाती है!</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>अभी अभी मंटो को रुखसत किया है</b></p><p><b>बेदी और किशन चन्दर और अश्क लेकर गए</b></p><p><b>रामानंद सागर के साथ!</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>या सब के सब </b></p><p><b>पता नहीं गए कि घर के किसी कोने में रह ही गए हों!</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>इतने अलगौझे के बाद भी</b></p><p><b>बंद नहीं हो पा रहा यह आना जाना</b></p><p><b>कुछ करिए!</b></p><p><b>इस कविता का कोई उपाय </b></p><p><b>हे सरकार!</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>यह पूरे देश को बरबादी की ओर लेे जा रही है हर दिन</b></p><p><b>हमारे नारे चले जाते हैं पड़ोस के देश</b></p><p><b>उनके गीत इधर अा जाते हैं</b></p><p><b>चुपके से!</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>निर्लज्ज मानते ही नहीं</b></p><p><b>ढीठ हैं बहुत!</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>कितने रूसी कितने चीनी कितने अफ्रीकी</b></p><p><b>कितने तुर्की अरबी यूनानी ईरानी</b></p><p><b>दुनिया भर के कवि लेखक सिनेमा वाले</b></p><p><b>संगीतकार गायक पेंटर</b></p><p><b>सब मेला लगाए रहते हैं</b></p><p><b>सब मेरे घर में रहते हैं!</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>जब की नागरिकता इतनी मुश्किल हो गई है </b></p><p><b>पूरे संसार में</b></p><p><b>कागज कागज का हल्ला है </b></p><p><b>मैं संदिग्ध नागरिकता के साथ मारा नहीं जाना चाहता बेगाने मुल्क में।</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>और यह भी नहीं चाहता की कोई विदेशी कवि लेखक कलाकार मेरे आंगन में गिरफ्तार होकर अभिशप्त जीवन जिए</b></p><p><b>आपके यातना शिविरों में!</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>पहरे बढ़ाओ इस कविता पर</b></p><p><b>इसको रोको </b></p><p><b>लोगों का रास्ता भुला देती है यह!</b></p><p><b>इसका कुछ तो उपाय करो सरकार!</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>--बोधिसत्व, मुंबई</b></p>Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-82273614252686413552020-12-18T21:35:00.003-08:002020-12-18T21:38:33.320-08:00 जाने-अनजाने ग़ुलामी को बजा कहते रहे<p><b> जाने-अनजाने ग़ुलामी को बजा कहते रहे</b></p><p><b>बरहमी को भी तुम्हारी इक अदा कहते रहे</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>ख़्वाब के खलिहान में फ़सलें कभी पकती नहीं</b></p><p><b>बीज छितराने का लेकिन सिलसिला कहते रहे</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>तन से, मन से और धन से हो सकें आज़ाद सब</b></p><p><b>हमको ये जुमला बड़ा अच्छा लगा, कहते रहे</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>इस तरह उसने फँसाया सबको ही मँझधार में</b></p><p><b>नाख़ुदा था फिर भी सब उसको ख़ुदा कहते रहे</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>लोग ऐसे ज़ुल्म पर चुप क्यों रहे, ये क्या हुआ</b></p><p><b>जल गया कश्मीर तो रोशन हुआ कहते रहे</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>आदमीयत का सफ़र हो ही नहीं पाया तमाम</b></p><p><b>रहनुमा ग़ुज़रा किये, हम मर्सिया कहते रहे.</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>--पंकज श्रीवास्तव</b></p><p><b><br /></b></p><p><b>बजा- ठीक, दुरुस्त</b></p><p><b>*बरहमी--अत्याचार, नाराज़गी</b></p><p><b>*नाख़ुदा- नाविक, जहाज का कप्तान</b></p>Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-10999242269662932852019-08-07T10:19:00.000-07:002019-08-07T10:19:15.054-07:00साजिश<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">(उन्नाव
की उस बेटी के नाम </span><span style="mso-bidi-font-family: Mangal;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जो
कातिलों से ही नहीं</span><span style="mso-bidi-font-family: Mangal;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मौत
से भी लड़ रही है.)</span><span style="mso-bidi-font-family: Mangal;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><span style="color: #660000;"><b><br /></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब
साज़िश</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हादसा
कहलाये</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और
साज़िश करने वालों को</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">गद्दी
पे बिठाया जाने लगे</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जम्हूर
का हर एक नक़्श-ऐ -क़दम</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ठोकर
से मिटाया जाने लगे</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब
ख़ून से लथपथ हाथों में</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इस
देश का परचम आ जाए</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और
आग लगाने वालों को</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">फूलों
से नवाज़ा जाने लगे</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब
कमज़ोरों के जिस्मों पर</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नफ़रत
की सियासत रक़्स करे</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब
इज़्ज़त लूटने वालों पर</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ख़ुद
राज सिंहासन फ़ख्र करे</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब
जेल में बैठे क़ातिल को</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हर
एक सहूलत हासिल हो</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और
हर बाइज़्ज़त शहरी को</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सूली
पे चढ़ाया जाने लगे</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब
नफ़रत भीड़ के भेस में हो</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और
भीड़</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हर
एक चौराहे पर</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क़ानून
को अपने हाथ में ले</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब
मुंसिफ़ सहमे</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सहमे
हों</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और
माँगे भीख हिफ़ाज़त की</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ऐवान-ए-सियासत
में पहम</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब
धर्म के नारे उट्ठने लगे</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब
मंदिर</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मस्जिद</span>,
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">गिरजा में</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हर
एक पहचान सिमट जाए</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जा
लूटने वाले चैन से हों</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और
बस्ती</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बस्ती
भूख उगे</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब
काम तो ढूँढें हाथ</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मगर</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कुछ
हाथ ना आए</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हाथों
के</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और
ख़ाली</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ख़ाली
हाथों को</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शमशीर
थमाई जाने लगे</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तब
समझो हर एक घटना का</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आपस
में गहरा रिश्ता है</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यह
धर्म के नाम पे साज़िश है</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और
साज़िश बेहद गहरी है</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तब
समझो</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मज़हब-ओ-धर्म
नहीं</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तहज़ीब
लगी है दांव पर</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रंगों
से भरे इस गुलशन की</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तक़दीर
लगी है दांव पर</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उट्ठो
के हिफ़ाज़त वाजिब है</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तहज़ीब
के हर मैख़ाने की</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उट्ठो
के हिफ़ाज़त लाज़िम है</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हर
जाम की</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हर
पैमाने की.</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<span style="color: #660000;"><b><br /></b></span><br />
<span style="color: #660000;"><b>--गौहर रज़ा</b></span></div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-19323000420568805452019-08-07T09:09:00.000-07:002019-08-07T09:12:05.273-07:00शिद्दतपसंद<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<b style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">मुझे
यकीन था कि मज़हबों से</span></b><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कोई
भी रिश्ता नहीं है उनका</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">मुझे
यकीन था कि उनका मज़हब</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">है
नफरतों की हदों के अंदर</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">मुझे
यकीन था वो ला-मज़हब हैं</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">या
उनके मज़हब का नाम हरगिज़</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">सिवाये
शिद्दत</span><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";"> के
कुछ नहीं है</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">मगर
ऐ हमदम</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">यकीन
तुम्हारा जो डगमगाया</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">तो
कितने इंसान जो हमवतन थे</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जो
हमसफर थे</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जो
हमनशीं थे</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">वो
ठहरे दुश्मन</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">तलाशे
दुश्मन जो शर्त ठहरी</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">तो
भूल बैठे</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">के
मज़हबों से</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कोई
भी रिश्ता नहीं है उनका</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कि
जिसको ताना दिया था तुमने</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">के
उसके मज़हब की कोख कातिल उगल रही है</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">वो
माँ कि जिसका जवान बेटा</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">तुम्हारे
वहम-ओ-गुमाँ की आँधी में गुम हुआ है</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">तुम्हारे
बदले कि आग जिसको निगल गई है</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">वो
देखो अब तक बिलख रही है</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">वो
मुन्तजि़र है</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कोई
तो काँधे पर हाथ रखे</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कहे
कि हमने भी कातिलों की कहानियों पर</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">यकीन
किया था</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कहे
कि हमने गुनाह किया था</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कहे
कि माँ हमको माफ कर दो</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कहे
कि माँ हमको माफ कर दो।</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<span style="color: #660000;"><b><span style="font-family: "mangal" , serif;">--गौहर रज़ा</span><br />
</b></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b>(<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">मक्का
मस्जिद केस में पकड़े गए बेकुसूर नौजवानों के छूटने पर)</span><o:p></o:p></b></span></div>
<br /></div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-70817208652102276652019-08-07T09:05:00.003-07:002019-08-07T09:13:31.889-07:00सुबह<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<b style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">सुना
है रात के परदे में सुबह सोती है</span></b><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">सवेरा
उठ के दबे पाँव आएगा हम तक</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">हमारे
पाँव पे रखेगा भीगे</span>, <span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">भीगे
फूल</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कहेगा
उठो के अब तीरगी का दौर गया</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">बहुत
से काम अधूरे पड़े हैं</span>, <span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">करने
हैं</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">इन्हें
समेट के राहें नई तलाश करो</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">नहीं</span>,
<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">यकीन करो</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">यूँ
कभी नहीं होता</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">सवेरा
उठ के दबे पाँव</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">खुद
ना आएगा</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">ना
हो जो शम्मा</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">तो
हरगिज़ सहर नहीं होती</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">अगर
शुआओं के भाले ना हों</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">हमारा
नसीब</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">तो
नहरें दूध की</span>, <span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">ख्वाबों
में बहती रहती हैं</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">ज़मीं
घूम के सूरज को चूमती है ज़रूर</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">शुआएँ
फटती हैं</span>,<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="color: #660000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">लेकिन
सहर नहीं होती</span><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";"><span style="color: #660000;"><b><br /></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";"><span style="color: #660000;"><b>--गौहर रज़ा</b></span></span></div>
<br /></div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-71439181209158146082019-08-07T09:03:00.000-07:002019-08-07T09:11:28.295-07:00गर टूट गए तो हार गए<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="background-color: white; border: 0px none; box-sizing: border-box; list-style: none; margin-bottom: 20px; outline: none; padding: 0px;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जब
मेरे वतन की गलियों में</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">ज़ुल्मत
ने पंख पसारे थे</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और
रात के काले बादल ने</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">हर
शहर में डेरा डाला था</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जब
बस्ती-बस्ती दहक उठी</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">यूँ
लगता था</span>, <span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">सब
राख हुआ</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">यूँ
लगता था</span>, <span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">महशर
है बरपा</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और
रात के ज़ालिम साए से</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">बचने
का कोई यारा भी ना था</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">सदियों
में तराशा था जिस को</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">इंसान
के अनथक हाथों ने</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">तहज़ीब
के उस गहवारे में</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">हर
फूल दहकता शोला था</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जब
नाम-ए-खुदा ईंधन की तरह</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">भट्टी
में जलाया जाने लगा</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और </span>‘<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">नेक खुदा</span>’ <span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">के सब बन्दे</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;">‘<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">मरदूद-ए-हरम
ठहराये गए</span>’<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जब
खून की होली</span>, <span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">रस्म
बनी</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और
मकतल गाहें आम हुईं</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">बरबरीयत</span>,
<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">वहशत फन ठहरी</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">इस
फन की बज़्में आम हुईं</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जब
शौहर</span>, <span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">बेटे</span>,
<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">भाई</span>, <span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">पिदर</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">सब
नाम-ए-खुदा के काम आए</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">आवाज़
थी इक इंसान की भी</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">इस
शोर के बीहड़ जंगल में</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जो
मिटने को तैयार न थी</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जो
ज़हनों को गरमाती रही</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जो
छलनी जिस्म से कहती रही</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">उठ</span>,
<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">हाथ बढ़ा हाथों
को पकड़</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">लाखों
हैं यहाँ तेरे जैसे</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">इस
जंग को जारी रखना है</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;"><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">गर
टूट गए तो हार गए</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div style="background-color: white; border: 0px none; box-sizing: border-box; font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; list-style: none; margin-bottom: 20px; outline: none; padding: 0px;">
<b><span style="color: #660000;"><br /></span></b></div>
<b><span style="color: #660000;"><span style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif;">--</span><span style="color: #333333; font-family: "mangal" , serif;">गौहर रज़ा</span></span></b><br />
<div class="MsoNormal" style="font-family: "droid sans", arial, verdana, sans-serif; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="color: #660000;">(<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">अफगानिस्तान
में तालिबान के हाथों एक महिला कार्यकर्ता के कत्ल पर)</span><span style="mso-bidi-font-family: Mangal;"><o:p></o:p></span></span></b></div>
<br /></div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-20035484002083616012017-12-15T01:07:00.000-08:002017-12-15T01:07:00.665-08:00लाल हमारा रंग<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">हमें ऐसी कविताओं की जरूरत है</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जिनमें खून के रंग की आभा हो</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">और दुश्मनों के लिए आती हो जिनसे</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">यमराज के भैंसे की घंटी की आवाज</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कविताएँ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जो आतताइयों के चेहरे पर</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सीधा वार करती हों</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">और उनके गरूर को तोड़ती हों</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कविताएँ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जो लोगों को बताएँ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कि मृत्यु नहीं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जीवन</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">निराशा नहीं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">आशा</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सूर्यास्त नहीं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सूर्योदय</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">प्राचीन नहीं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">नवीन</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">समर्पण नहीं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">संघर्ष</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कवि</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम लोगों को बताओ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कि सपने सच्चाई में बदल सकते हैं</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम आजादी की बात करो</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">और धन्नासेठों को सजाने दो</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">थोथी कलाकृतियों से अपनी बैठकें</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम आजादी की बात करो</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">और महसूस करो लोगों की आँखों में</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जनशक्ति की वह ऊष्मा</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जो जेल की सलाखों को</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सरपत घास की तरह मरोड़ देती है</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">ग्रेनाइट की दीवारों को ध्वस्त करके</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">रेत में बदल देती है</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कवि</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">इससे पहले कि यह दशक भी</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अतीत में गर्क हो जाय</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम जनता के बीच जाओ और</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जन संघर्षों को आगे बढ़ाने में</span><o:p></o:p></b></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मदद करो !</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b><br /></b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 15.3333px;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman";">– </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 15.3333px;">ए एन सी कुमालो</span></b></span></div>
</div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-37290736009042529072017-12-15T00:38:00.004-08:002017-12-15T00:38:56.432-08:00मैं तुम्हें प्यार करता हूँ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Mangal, serif;"><b>घुटनों के बल बैठा-</b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मैं निहार रहा हूँ धरती</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">घास</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कीट-पतंग</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">नीले फूलों से लदी छोटी टहनियाँ.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम बसंत की धरती हो</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मेरी प्रिया</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मैं तुम्हें निहार रहा हूँ.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">पीठ के बल लेटा-</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मैं देख रहा हूँ आकाश</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">पेड़ की डालियाँ</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">उड़ान भरते सारस</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">एक जागृत सपना.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम बसंत के आकाश की तरह हो</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मेरी
प्रिया</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मैं तुम्हें देख रहा हूँ.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">रात में जलाता हूँ अलाव-</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">छूता हूँ आग</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">पानी</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">पोशाक</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">चाँदी.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम सितारों के नीचे जलती आग जैसी हो</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मैं तुम्हें छू रहा हूँ.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मैं काम करता हूँ जनता के बीच-</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">प्यार करता हूँ जनता से</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कार्रवाई से</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">विचार से</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">संघर्ष से.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम एक शख्शियत हो मेरे संघर्ष में</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मैं तुम से प्यार करता हूँ.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b><br /></b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 15.3333px;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman";">– </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 15.3333px;">नाजिम हिकमत</span></b></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b>(अनुवाद- दिगम्बर)</b></span><o:p></o:p></div>
</div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-83166976768210115162017-12-15T00:38:00.000-08:002017-12-15T00:38:02.040-08:00मनहूस आज़ादी<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम बेच देते हो </span>–</b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अपनी आँखों की सतर्कता</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अपने हाथों की
चमक.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम गूंथते हो लोइयाँ जिंदगी की रोटी के लिये</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">पर कभी एक टुकड़े का स्वाद भी नहीं चखते</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम एक गुलाम हो अपनी महान आजादी में खटनेवाले.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अमीरों को और अमीर बनाने के लिये नरक भोगने की
आज़ादी के साथ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम आजाद हो!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जैसे ही तुम जन्म लेते हो</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">करने
लगते हो काम और चिंता</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">झूठ की पवनचक्कियाँ गाड़ दी जाती हैं तुम्हारे
दिमाग में.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अपनी महान आज़ादी में अपने हाथों से थाम लेते हो
तुम अपना माथा.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अपने अन्तःकरण की आजादी के साथ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम आजाद हो!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम्हारा सिर अलग कर दिया गया है धड़ से.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम्हारे हाथ झूलते है तुम्हारे दोनों बगल.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सड़कों पर भटकते हो तुम अपनी महान आज़ादी के साथ.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अपने बेरोजगार होने की महान आज़ादी के साथ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम आजाद हो!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम बेहद प्यार करते हो अपने देश को</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">पर एक दिन</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">उदाहरण के लिए</span>,
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">एक
ही दस्तखत में</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">उसे अमेरिका के हवाले कर दिया ज़ाता है</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">और साथ में तुम्हारी महान आज़ादी भी.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">उसका हवाईअड्डा बनने की अपनी आजादी के साथ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम आजाद हो!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">वालस्ट्रीट तुम्हारी गर्दन ज़कड़ती है</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">ले लेती है तुम्हें अपने कब्ज़े में.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">एक दिन वे भेज सकते हैं तुम्हें कोरिया</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">ज़हाँ अपनी महान आजादी के साथ तुम भर सकते हो एक
कब्र.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">एक गुमनाम सिपाही बनने की आज़ादी के साथ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम आजाद हो!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम कहते हो तुम्हें एक इंसान की तरह जीना
चाहिए</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">एक औजार</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">एक संख्या</span>,
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">एक
साधन की तरह नहीं.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम्हारी महान आज़ादी में वे हथकडियाँ पहना देते
हैं तुम्हें. </span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">गिरफ्तार होने</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जेल जाने</span>,
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">यहाँ
तक कि</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">फाँसी पर झूलने की अपनी आज़ादी के साथ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम आजाद हो.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम्हारे जीवन में कोई लोहे का फाटक नहीं</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">बाँस का टट्टर या टाट का पर्दा तक नहीं.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">आज़ादी को चुनने की जरुरत ही क्या है भला </span>–<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम आजाद हो!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सितारों भारी रात के तले बड़ी मनहूस है यह
आज़ादी. </span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b><br /></b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b><span style="font-family: "Times New Roman";">— </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 15.3333px;">नाजिम हिकमत</span></b></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b>(अनुवाद- दिनेश पोसवाल)</b></span><o:p></o:p></div>
</div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-89284963142675654202017-12-15T00:36:00.004-08:002017-12-15T00:36:29.636-08:00आशावाद<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कविताएँ लिखता हूँ मैं</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">वे छप नहीं पातीं</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">लेकिन छपेंगी वे.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मैं इंतजार कर रहा हूँ खुश-खैरियत भरे खत का</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">शायद वो उसी दिन पहुँचे जिस दिन मेरी मौत हो</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">लेकिन लाजिम है कि वो आएगा.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">दुनिया पर सरकारों और पैसे की नहीं</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">बल्कि अवाम की हुकूमत होगी</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अब से सौ साल बाद ही सही</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">लेकिन ये होगा ज़रूर.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b><br /></b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><span style="font-family: Mangal, serif;"><b>--नाजिम हिकमत</b></span></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b>(अंग्रेजी से अनुवाद- दिगम्बर)</b></span><o:p></o:p></div>
</div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-17286793644474052392017-12-15T00:35:00.001-08:002017-12-15T00:35:08.414-08:00हमारी आँखें <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">हमारी आँखें</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">साफ़ बूँदें हैं</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">पानी की.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">हर बूँद में मौजूद है</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">एक छोटी सी निशानी</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">हमारी काबिलीयत की</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जिसने जान डाल दी ठन्डे लोहे में.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">हमारी आँखें</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">पानी की</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">साफ़ बूँदें हैं</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">समन्दर में इस तरह घुलीमिली</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कि आप शायद ही पहचान पाएँ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">बर्फ की सिल्ली में एक बूँद</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">खौलती कडाही में.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">शाहकार इन आँखों का</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">उनकी भरपूर काबिलीयत का</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">यह जिन्दा लोहा.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">इन आँखों में</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">पाक साफ़ आँसू</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">छलक नहीं पाते</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">गहरे समन्दर से</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">बिखर जाती</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अगर हमारी ताकत</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तो हम कभी नहीं मिला पाते</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">डायनेमो को टरबाइन के साथ</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कभी तैरा नहीं पाते</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">इस्पात के इन पहाड़ों को पानी में</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">इतनी आसानी से</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कि जैसे खोंखले काठ के बने हों.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">शाहकार इन आँखों का</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">उनकी भरपूर काबिलीयत का</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">हमारी मुत्तहद मेहनत का</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">यह जिन्दा लोहा.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b><br /></b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b><span style="font-family: "Times New Roman";">– </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 15.3333px;">नाजिम हिकमत</span></b></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">(अंग्रेजी से अनुवाद </span>— <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">दिगम्बर)</span></b><o:p></o:p></div>
</div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-5374288411078792402017-12-15T00:34:00.000-08:002017-12-15T00:34:24.450-08:00कला के बारे में<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कभी-कभी मैं भी कह देता हूँ- हाय</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अपने दिल की गहराइयों से</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जब देखता हूँ
सुनहरे बालों की लटों में गुंथी</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">खुनी रंग के मोतियों की माला!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">लेकिन मेरी कविता की देवी को</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">पसंद है हवा से बातें करना</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">इस्पात से बने डैनों पर</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जैसे शहतीर मेरे झूला पुलों के!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मैं दिखावा नहीं करता</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कि गुलाब के लिए बुलबुल का मातम</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">आसान नहीं कानों में गूंजना</span>…<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">लेकिन वह जुबान</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जो सचमुच मुझसे बात करती है</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">वह तो विथोवेन के सोनेट हैं बजते हुए</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">ताम्बा</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">लोहा</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">लकड़ी</span>,
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">हड्डी
और ताँत पर</span>….<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">आप के लिए </span>“<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मुमकिन है</span>”<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सरपट भागते हुए गायब हो जाना</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">धूल के गुबार में!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जहाँ तक मेंरी बात है</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मैं नहीं
बदलूँगा</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">असली नस्ल के अरबी घोड़े से</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">छह मील की रफ़्तार वाला</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अपना लोहे का घोड़ा</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जो दौड़ता है लोहे की पटरी पर!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कभी-कभी मेरी आँखें उलझ जाती हैं</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">किसी बूढी गूंगी बड़ी मक्खी की तरह</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">हमारे घर के कोने में लगे चतुर मकड़ी के जाले
में.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">लेकिन सच पूछो तो मैं देखता हूँ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सतहत्तर मंजिले</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मजबूत कंक्रीट
के पहाड़</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जिनको बनाते हैं मेरे नीली वर्दी वाले बिल्डर!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मिलना होता अगर मुझको</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b>“<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जवान अदोनिस*</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">बाइब्लोस के
देवता की</span>”<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मरदानी सुन्दरता से किसी पुल पर</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तो शायद मैं ध्यान ही नहीं देता उसकी तरफ</span>;<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मगर मैं रोक नहीं सकता टकटकी लगाने से</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अपने फलसफी की बेजान आँखों के अन्दर</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">या अपने फायरमैन के पसीने से सराबोर</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सपाट चेहरे पर</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">दहकता सूरज की
तरह!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">हालाँकि मैं पी सकता हूँ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">घटिया सिगरेट</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">बिजली घर में अपने काम की जगह पर</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">लेकिन अपने हाथों से कागज में लपेटकर</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">नहीं पी सकता तम्बाकू-</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">चाहे कितना ही बेहतरीन क्यों न हो!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">चमड़े की जैकेट और टोप में सजी</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अपनी बीबी का सौदा</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">न आज तक किया और न आगे करूँगा</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">ईव के नंगेपन से!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मुमकिन है कि मेरे पास नहीं हो </span>“<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">शायराना
रूह</span>”?<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">लेकिन मैं क्या करूँ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अगर
मैं अपने खुद के बच्चों से प्यार करता हूँ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कहीं ज्यादा.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b><br /></b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 15.3333px;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman";">— </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 15.3333px;">नाजिम हिकमत</span></b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b>—————————————————-<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अदोनिस</span>– <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">ग्रीक पौराणिक
कथाओं का एक धार्मिक रहस्यादी चरित्र. सुन्दरता का प्रतीक. अदोनिस की मृत्यु एस्बोस द्वीप के शायर सैप्फो के चारों ओर युवा
लड़कियों के घेरे में हुई</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">ऐसा दिखाया गया है.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">(अनुवाद </span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; line-height: 115%;">– </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">दिगम्बर)</span></b></div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-27609336980512943542017-12-15T00:32:00.002-08:002017-12-15T00:32:59.334-08:00आशावादी आदमी<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जब वह बच्चा था</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">उसने मक्खियों
के पर नहीं नोचे</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">बिल्लियों की पूंछ में टिन नहीं बाँधा</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">माचिस की डिब्बी में भँवरों को कैद नहीं किया</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">चींटी की बाम्बी नहीं ढायी</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">वह बड़ा हुआ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">और यह सबकुछ किया गया उसके साथ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जब वह मरा तो मैं उसके सिरहाने खड़ा था</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">उसने कहा कि एक कविता सुनाओ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सूरज और समुद्र के बारे में</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">नाभिकीय संयन्त्र और उपग्रहों के बारे में</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मानवजाति की महानता के बारे में</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b><br /></b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"><b><span style="font-family: "Times New Roman";">— </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 15.3333px;">नाजिम हिकमत</span></b></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">(अनुवाद </span>– <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">दिगम्बर)</span></b><o:p></o:p></div>
</div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-24559515341158582952017-12-15T00:28:00.005-08:002017-12-15T00:28:33.918-08:00तुम्हारे हाथ और उनके झूठ के बारे में <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<b>तुम्हारे हाथ</b><br />
<b>पत्थरों की तरह संगीन.</b><br />
<b>जेल में गाये गये तमाम गीतों की तरह मनहूस,</b><br />
<b>बोझ ढोनेवाले जानवरों की तरह अनाड़ी, सख़्त</b><br />
<b>और भूखे बच्चों के चेहरों की तरह नाराज़ हैं.</b><br />
<b><br /></b>
<b>मधुमक्खियों की तरह कुशल और सहनशील,</b><br />
<b>दूध से भरी छातीयों की तरह भरपूर,</b><br />
<b>कुदरत की तरह दिलेर,</b><br />
<b>और अपनी खुरदरी खाल में दोस्ताना अहसास छुपाये</b><br />
<b>तुम्हारे हाथ.</b><br />
<b><br /></b>
<b>यह दुनिया बैल के सिंग पर नहीं टिकी है,</b><br />
<b>तुम्हारे हाथों ने सम्हाल रखी है यह दुनिया.</b><br />
<b><br /></b>
<b>और लोगो, मेरे लोगो,</b><br />
<b>वे तुम्हें झूठ परोसते रहते हैं,</b><br />
<b>जबकि तुम भूख से मर रहे हो,</b><br />
<b>तुम्हें गोस्त और रोटी खिलाने की ज़रूरत है.</b><br />
<b>और सफ़ेद कपड़े से ढकी मेज़ पर एक बार भी</b><br />
<b>भर पेट खाए बिना ही</b><br />
<b>तुम छोड़ देते हो यह दुनिया</b><br />
<b>जिसकी हर डाली पर लदे हुए हैं</b><br />
<b>बेशुमार फल.</b><br />
<b><br /></b>
<b>लोगो, मेरे लोगो,</b><br />
<b>खासकर एशिया के लोगो, अफ्रीका के लोगो,</b><br />
<b>निकट पूर्व, मध्य पूर्व, प्रशान्त द्वीप के लोगो,</b><br />
<b>यानी धरती के सत्तर फीसद लोगो,</b><br />
<b><br /></b>
<b>अपने हाथों की तरह तुम बूढ़े और भुलक्कड़ हो,</b><br />
<b>बेकल, अनोखे और जवान हो अपने हाथों की तरह.</b><br />
<b><br /></b>
<b>लोगो, मेरे लोगो,</b><br />
<b>मेरे अमरीकी लोगो, मेरे यूरोपीय लोगो,</b><br />
<b>तुम फुरतीले, साहसी और लापरवाह हो अपने हाथों की तरह,</b><br />
<b>अपने हाथों की तरह ज़ल्दी राजी हो जानेवाले,</b><br />
<b>आसान है तुमसे पीछा छुड़ाना….</b><br />
<b><br /></b>
<b>लोगो, मेरे लोगो,</b><br />
<b>अगर टीवी और रेडियो झूठ बोलते हैं,</b><br />
<b>अगर किताबें झूठ बोलती हैं,</b><br />
<b>अगर दीवार के पोस्टर और अखबारों के इश्तहार झूठ बोलते हैं,</b><br />
<b>अगर परदे पर लड़कियों की नंगी टाँगे झूठ बोलती हैं,</b><br />
<b>अगर प्रार्थनाएँ झूठ बोलती हैं,</b><br />
<b>अगर लोरियाँ झूठ बोलती हैं,</b><br />
<b>अगर सपने झूठ बोलते हैं,</b><br />
<b>अगर शराबखाने का साज़िन्दा झूठ बोलता है,</b><br />
<b>अगर मायूसी भरी रात में चाँदनी झूठ बोलती है,</b><br />
<b>अगर अल्फाज़ झूठ बोलते हैं</b><br />
<b>अगर रंग झूठ बोलते हैं,</b><br />
<b>अगर आवाजें झूठ बोलती हैं,</b><br />
<b>अगर तुम्हारे हाथों को छोड़कर,</b><br />
<b>तुम्हारे हाथों के सिवा</b><br />
<b>हर चीज और हर शख्स झूठ बोलता है,</b><br />
<b>तो यह सारी कवायद तुम्हारे हाथों को</b><br />
<b>मिट्टी के लोंदे की तरह फरमाबरदार,</b><br />
<b>अँधेरे की तरह अन्धा,</b><br />
<b>और कुत्ते की तरह भोंदू बना देने के लिए है,</b><br />
<b>ताकि तुम्हारे हाथ घूँसों में,</b><br />
<b>बगावत में तब्दील न हो जाएँ,</b><br />
<b>और इसलिए कि इस नाशवान, मगर जीने लायक दुनिया में</b><br />
<b>जहाँ हम मेहमान हैं इतने कम समय के,</b><br />
<b>सौदागरों की यह हुकूमत,</b><br />
<b>यह ज़ुल्म कहीं खत्म न हो जाए…</b><br />
<b><br /></b>
<b>— नाजिम हिकमत</b><br />
<b>(अनुवाद– दिगम्बर)</b></div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-20570880428335674562017-12-15T00:16:00.001-08:002017-12-15T00:16:16.908-08:00रिसेप्सनिस्ट अपनी डेस्क के पास बैठी है और गुनगुनाती है सॉलिडेरिटी गीत<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">हम एक नयी </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 18.4px;">दुनिया</span></b><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;"> को जन्म
देंगे</span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">पुरानी दुनिया की राख से</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मैं एक सोन मछरी हूँ जिसे पकड़ा तुमने</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">ठण्डी बारिश के दौरान</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सेवारवाले एक बड़े तालाब से.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मेरे माँस ने देखे धरती के चारों कोने.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मैं रसीली हूँ.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मेरे शल्क चमकते हैं</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">तुम्हारी पनीली भूरी आँखों में.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मैं मुस्तैदी से सजाई हुई नुमाइशी चीज हूँ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जो तुम्हारे फोन सुनती है</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">टाइप करती है तुम्हारे टैक्स बचत की रिपोर्ट</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">शर्दियों की यात्रा.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">स्वागत करती है तुम्हारे ग्राहकों का</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">गुलाबी मुस्कान से.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">जब मैं बैठती हूँ गद्देदार</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">चक्करदार बिन हत्थेवाली कुर्सी पर</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सपने देखती हूँ खूबसूरत विदेशी जगहों के</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">टहलती हुई विशाल सजे-धजे पार्कों में.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">इसी बीच मैं देखती हूँ अपनेआप को</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">झुकी कमर बूढ़ी</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">लिपटा स्कार्फ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मेरी पतली गर्दन पर</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सुलगती राख को कुरेदते हुए</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">लेकिन फिर मैं देखती हूँ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">कि मैं चौड़े कुल्हेवाली</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">लम्बी</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">मजबूत
औरत</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">दोनों पैर फैलाये</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">सन्तान जन रही हूँ.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 18.4px;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 18.4px;"> </span>–<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 18.4px;">कारोल तार्लेन</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<b>(<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 18.4px;">कारोल तार्लेन एक मजदूरनी</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 18.4px;">ट्रेड यूनियन कार्यकर्त्री और कवियत्री थीं</span>… 2012<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 18.4px;"> उनकी मृत्यु हुई</span>… <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 18.4px;">पहले भी उनकी कविता विकल्प पर प्रकाशित हुई और सराही गयी</span>…)</b></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<b>(<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">अनुवाद </span>— <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; line-height: 115%;">दिगम्बर)</span></b><o:p></o:p></div>
</div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-28512493444666926632017-12-14T04:31:00.008-08:002017-12-14T04:31:55.341-08:00विकास दल<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<b>क्षमा करो यारो मुझको है ज़ल्दी जेट पकड़ना</b><br />
<b>शामिल होने विकास दल में फ़ौरन होगा उड़ना;</b><br />
<b>बोरिया-बिस्तर बाँध लिया और सब तस्वीरें धर ली</b><br />
<b>यात्री चेक और दवा-दारू सबकुछ झोले में भर ली.</b><br />
<b><br /></b>
<b>पराक्रमी और वैभवशाली है विकास दल अपना</b><br />
<b>गहरे हैं विचार अपने और विश्वव्यापी है सपना;</b><br />
<b>वैसे तो हम धनिक वर्ग के साथ चला करते हैं</b><br />
<b>किन्तु विचार हमेशा अपने जनगण से मिलते हैं.</b><br />
<b><br /></b>
<b>भिन्न-भिन्न देशों में शेरेटन होटल में टिकते हैं.</b><br />
<b>मल्टीनेशनल निगमों की भर्त्सना किया करते हैं;</b><br />
<b>नरम-गरम बिस्तर पर हो यदि सामाजिक विश्राम</b><br />
<b>फिर विरोध अन्याय-ज़ुल्म का कहाँ कठिन है काम.</b><br />
<b><br /></b>
<b>छप्पनभोग सामने हो तो बने विमर्श कुपोषण</b><br />
<b>और भुखमरी की चर्चा हो कॉफी के टेबुल पर;</b><br />
<b>अफ्रीकी सूखा, एशियाई बाढ़ सभी पर बोलें</b><br />
<b>लेकिन जब हो पेट भरा, तब ही हम सब मुँह खोलें.</b><br />
<b><br /></b>
<b>ऐसे कपटी सलाहकार हम संग लिए आते हैं</b><br />
<b>जिसकी राय समस्याओं को हरदम उलझाते हैं-</b><br />
<b>लगातार हम इसी तरह दावत करते रहते हैं</b><br />
<b>अगली बैठक आवश्यक है यह चर्चा करते हैं.</b><br />
<b><br /></b>
<b>विकास दल भरता रहता है नये शब्द-भण्डार</b><br />
<b>आंग्ल वर्णमाला में इसका व्यापक है विस्तार;</b><br />
<b>“एपीजेनेटिक” जैसे भारी-भरकम शब्द उचारें</b><br />
<b>“माइक्रो”, “मैक्रो”, “लोगारिथमेटिक” से भाषा को तारें.</b><br />
<b><br /></b>
<b>गूढ़-गहन बनकर हमको आनन्द बहुत आता है</b><br />
<b>बौद्धिक वातावरण इसी ढब से तो बन पाता है!</b><br />
<b>और भले ही प्रतिष्ठानों पर आँच नहीं आती है,</b><br />
<b>हम लोगों की शब्द-राशि बेहतर होती जाती है.</b><br />
<b><br /></b>
<b>जब विमर्श गहरा हो जाये तुमको झपकी आये</b><br />
<b>झेप मिटाने का आओ तुमको तरकीब बताएँ;</b><br />
<b>यह दिखलाने की खातिर कि तुम भी हो विद्वान्</b><br />
<b>तड़ से पूछो “क्या सच में है यही विकास श्रीमान?”</b><br />
<b><br /></b>
<b>या कह दो, “व्यवहारिक पहलू ठीक-ठाक दिखता है-</b><br />
<b>किन्तु कहीं से भी इसका सिद्धान्त नहीं जमता है!</b><br />
<b>पल्ले नहीं पड़ेगी कुछ लोगों को बात तुम्हारी,</b><br />
<b>बहुतों की नज़रों में होगी गहरी और गुणकारी.</b><br />
<b><br /></b>
<b>इस विकास दल के मुख्यालय के हैं ठाट निराले,</b><br />
<b>नक्काशी, प्राचीन वास्तु और बाटिक परदे डाले.</b><br />
<b>आँखों के आगे लटकी तस्वीर दिलाये ध्यान</b><br />
<b>महान और गरीब संग रहता सहज सरल मेज़बान. </b><br />
<b><br /></b>
<b>हद है ऐसी कविताई की— पथ पर करो प्रयाण!</b><br />
<b>मानव-पीड़ा जितनी उतना व्यापक है अभियान!</b><br />
<b>ईश्वर से तुम करो प्रार्थना वचन करे वह पूरा-</b><br />
<b>निर्धन जन हों संग सर्वदा लगे विकास का नारा.</b><br />
<b><br /></b>
<b>--</b><b style="text-align: justify;">रोस कोग्गिंस</b><br />
<b><br /></b>
<div style="text-align: justify;">
<b>रोस कोग्गिंस की यह मशहूर कविता गरीबी और बदहाली को पेशा बनाकर मौज उड़ाने वाली स्वयंसेवी संस्थाओं पर करारा व्यंग्य है. विकास के नाम पर चलनेवाला यह धन्धा तेज़ी से फ़ैल रहा है. इसके लिए महँगे पाठ्यक्रम हैं और कमाई का अच्छा जरिया है.</b></div>
<b><br /></b>
<b>(अनुवाद- दिगम्बर)</b></div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-50898060842739676492017-12-14T04:27:00.001-08:002017-12-14T04:27:29.151-08:00 नदी हूँ मैं<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<b><br /></b>
<b>1.</b><br />
<b><br /></b>
<b>मैं एक नदी हूँ, विराट पत्थरों से होकर बहती,</b><br />
<b>कठोर चट्टानों से होकर गुजरती,</b><br />
<b>हवा तय करती है मेरे रास्ते।</b><br />
<b>मेरे आस-पास के पेड़ बारिश में सराबोर हैं।</b><br />
<b>मैं एक नदी हूँ, भरपूर गुस्से के साथ बहती नदी,</b><br />
<b>बेपनाह प्रचंडता के साथ,</b><br />
<b>जब भी कोई पुल अपनी तिरछी परछाईं मुझमें बिखेरता है।</b><br />
<b><br /></b>
<b>2.</b><br />
<b><br /></b>
<b>मैं एक नदी हूँ, एक नदी,</b><br />
<b>एक नदी, हर सुबह स्फटिक की तरह साफ़।</b><br />
<b>कभी-कभी मैं नाजुक और विनम्र होती हूँ।</b><br />
<b>मैं उर्वर घाटियों से शान्तिपूर्वक फिसलती हूँ।</b><br />
<b>मैं पशु और सीधे-सच्चे लोगों को</b><br />
<b>जितना चाहें पिलाती हूँ अपना पानी।</b><br />
<b>दिन में बच्चे तैर-तैर आते हैं मेरे भीतर</b><br />
<b>रात में स्पन्दित प्रेमी झाँकते हैं मेरी आँखों में।</b><br />
<b>और डुबकी लगाते हैं</b><br />
<b>मेरे भुतहे पानी के गहरे अँधेरे में।</b><br />
<b><br /></b>
<b>3.</b><br />
<b><br /></b>
<b>मैं एक नदी हूँ।</b><br />
<b>लेकिन कभी-कभी होती हूँ बेरहम और मजबूत।</b><br />
<b>कभी-कभी जिन्दगी या मौत का नहीं करती सम्मान।</b><br />
<b>झरने के उत्ताल तरंग में उछलती-कूदती,</b><br />
<b>मैं बार-बार पीटती हूँ चट्टानों को</b><br />
<b>अनगिनत टुकड़ों में तोड़ती हूँ।</b><br />
<b>पशु भागते हैं। वे भागते हैं।</b><br />
<b>जब मैं उनके मैदानों में सैलाब बनकर उतरती हूँ।</b><br />
<b>जब मैं उनकी ढलानों में बोती हूँ छोटे-छोटे कंकड़-पत्थर।</b><br />
<b>जब मैं उनके घरों और चरागाहों को डुबोती हूँ।</b><br />
<b>जब बाढ़ में डुबोती हूँ उनके दरवाजे और उनके दिल,</b><br />
<b>उनकी उनके शरीर और उनके दिल।</b><br />
<b><br /></b>
<b>4</b><br />
<b><br /></b>
<b>और यह तब होता है, जब मैं तेजी से नीचे आती हूँ–</b><br />
<b>जब मैं उनके दिलों में पैठ सकती हूँ</b><br />
<b>और उनके लहू पर भी काबू कर सकती हूँ</b><br />
<b>और मैं उनके अंदर से उनको निहार सकती हूँ।</b><br />
<b>फिर मेरा गुस्सा शांत हो जाता है</b><br />
<b>और मैं एक पेड़ बन जाती हूँ।</b><br />
<b>मैं एक पेड़ की तरह खुद को जड़ लेती हूँ</b><br />
<b>और पत्थर की तरह मौन हो जाती हूँ</b><br />
<b>काँटा रहित गुलाब की तरह मैं शान्त हो जाती हूँ।</b><br />
<b><br /></b>
<b>5</b><br />
<b><br /></b>
<b>मैं एक नदी हूँ.</b><br />
<b>मैं नदी हूँ अनन्त खुशियों की.</b><br />
<b>मैं महसूस करती हूँ दोस्ताना शीतल हवाएँ.</b><br />
<b>महसूस करती हूँ अपने चेहरे पर मंद समीर</b><br />
<b>अपनी अन्तहीन यात्रा के दौरान.</b><br />
<b><br /></b>
<b>6</b><br />
<b><br /></b>
<b>मैं नदी हूँ जो यात्रा करती है</b><br />
<b>किनारों, सूखे पेड़ों और रूखे पत्थरों के साथ,</b><br />
<b>मैं नदी हूँ जो हिलोरे मारती गुजरती है</b><br />
<b>तुम्हारे कानों, तुम्हारे दरवाजों और तुम्हारे दिलों से होकर.</b><br />
<b>मैं नदी हूँ जो यात्रा करती है</b><br />
<b>घास के मैदानों, फूलों, गुलाब की झुकी डालियों से होकर,</b><br />
<b>मैं एक नदी हूँ जो यात्रा करती है</b><br />
<b>सडकों के साथ-साथ, धरती के आरपार, नम आकाश के नीचे.</b><br />
<b>मैं नदी हूँ जो यात्रा करती है</b><br />
<b>पहाड़ों, चट्टानों और खारे झरनों से होकर.</b><br />
<b>मैं नदी हूँ जो यात्रा करती है</b><br />
<b>मकानों, मेजों, कुर्सियों से होकर.</b><br />
<b>मैं नदी हूँ जो यात्रा करती है</b><br />
<b>इन्सान के भीतर— पेड़, फल, गुलाब, पत्थर,</b><br />
<b>मेज, दिल, दिल, दरवाजा—</b><br />
<b>हर चीज जो मेरे आगे आये.</b><br />
<b><br /></b>
<b>7</b><br />
<b><br /></b>
<b>मैं नदी हूँ जो गाती है लोगों के लिए भरी दुपहरी में.</b><br />
<b>मैं उनके कब्र के आगे गाती हूँ.</b><br />
<b>मैं उन पवित्र स्थानों की ओर मुड़ जाती हूँ.</b><br />
<b><br /></b>
<b>8</b><br />
<b><br /></b>
<b>मैं नदी हूँ जो रात में बदल गयी है.</b><br />
<b>मैं उतरती हूँ उबड़-खाबड़ गहराइयों में,</b><br />
<b>भुला दिए गये अनजान गाँवों के निकट,</b><br />
<b>लोगों से अटी पड़ी खिडकियों वाले शहरों के करीब.</b><br />
<b>मैं नदी हूँ,</b><br />
<b>बहती हूँ घास के मैदानों से होकर.</b><br />
<b>हमारे किनारे खड़े पेड़ जीवित हैं कबूतरों के संग-साथ.</b><br />
<b>पेड़ गाते हैं नदी के साथ,</b><br />
<b>पेड़ गाते हैं मेरे पंछियों के ह्रदय से,</b><br />
<b>नदियाँ गाती हैं मेरी बाहों में बाहें डाल.</b><br />
<b><br /></b>
<b>9</b><br />
<b><br /></b>
<b>वह घड़ी आएगी</b><br />
<b>जब मुझे विलीन हो जाना पड़ेगा</b><br />
<b>सागर में,</b><br />
<b>कि मिला सकूँ मैं अपना निर्मल जल उसके धुँधले पानी में.</b><br />
<b>हमें अपने चमकीले गीत को चुप करना होगा,</b><br />
<b>हमें बन्द करना होगा वह गपशप</b><br />
<b>जो प्रभात की अगवानी में हर रोज किया करती थी,</b><br />
<b>मैं अपनी आँखें सागर जल से धो लूँगी.</b><br />
<b>वह दिन आएगा,</b><br />
<b>और उस अनन्त सागर में</b><br />
<b>मैं नहीं देख पाउंगी अपने उर्वर खेतों को,</b><br />
<b>नहीं देख पाऊँगी मैं अपने हरे पेड़ों को,</b><br />
<b>मेरे आसपास की हवा,</b><br />
<b>मेरा निर्मल आकाश, मेरी गहरी झील,\</b><br />
<b>मेरा सूरज, मेरे बादल,</b><br />
<b>मैं कुछ नहीं देखपाऊँगी,</b><br />
<b>सिवाय उस अनन्त नीलाभ स्वर्ग के</b><br />
<b>जहाँ हर चीज घुलीमिली है,</b><br />
<b>पानी के विराट विस्तार में,</b><br />
<b>जहाँ एक और गीत या कोई दूसरी कविता का</b><br />
<b>इसके सिवा कोई अर्थ नहीं होगा</b><br />
<b>कि कोई तुच्छ नदी बहकर नीचे आती,</b><br />
<b>या कोई हहरारती नदी मुझ से मिलने आती,</b><br />
<b>मेरे नए चमकीले पानी में,</b><br />
<b>हाल ही में विलुप्त मेरे जल में.</b><br />
<b><br /></b>
<div style="text-align: justify;">
<b>जेवियर हेरौद पेरेज (1942-1963) पेरू के कवि और नेशनल लिबरेशन आर्मी सदस्य थे। अठारह साल की उम्र में उनके दूसरे कविता संग्रह को पेरू का सर्वोच्च साहित्यिक सम्मान प्रदान किया गया।</b></div>
<div style="text-align: justify;">
<b><br /></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>जनवरी 1963 में, 21 वर्षीय कवि जेवियर हेरौद और एलेन इलियास के नेतृत्व में एक क्रान्तिकारी समूह ने हथियार लेकर बोलीविया की सरहद पार की और दक्षिणी पेरू में प्रवेश किया। गंभीर बीमारी से ग्रस्त 15 सदस्यीय टीम ने इलाज के लिए प्योर्तो माल्दोनादो शहर में प्रवेश करने का फैसला किया। स्थानीय पुलिस समूह को पहले ही सूचना मिल गयी थी. पेरू की पुलिस ने 15 मई को हेरौद को सीने में गोली मार दी जब वे एक डोंगी में बैठ कर शहर से गुजर रहे थे। वह एक ऐसा दौर था जब लातिन अमरीका संघर्ष और सृजन के नए-नए कीर्तिस्तम्भ खड़ा हो रहे थे। उनकी मृत्यु के चार साल बाद ही सीआईए की साजिशों के तहत चे ग्वेरा की बोलीविया में इसी तरह हत्या की गयी थी।</b></div>
<b><br /></b>
<b>(अनुवाद- दिगम्बर)</b></div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-5177756123818186412017-12-14T04:22:00.003-08:002017-12-14T04:22:44.156-08:00तुम<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<b>तुम, जो व्याभिचार के कीचड़ में लगातार लोट रहे हो,</b><br />
<b>गरम गुसलखाने और आरामदायक शौचालय के मालिक!</b><br />
<b>तुम्हारी मजाल कि अपनी चुन्धियायी आँखों से पढ़ो</b><br />
<b>अखबार में छपी सेंट जोर्ज पदक दिये जाने जैसी खबर!</b><br />
<b><br /></b>
<b>तुमको परवाह भी है, उन बेशुमार मामूली लोगों की</b><br />
<b>जिन्हें चिंता है कि वे कैसे पूरी करते रहे तुम्हारी हवश,</b><br />
<b>कि शायद अभी-अभी लेफ्टिनेंट पेत्रोव की दोनों टांगें</b><br />
<b>उड़ गयीं हैं बम के धमाके से?</b><br />
<b><br /></b>
<b>कल्पना करो कि अगर वह, जिसे बलि देने के लिये लाया गया,</b><br />
<b>अपने खून से लतपथ टांगे लिये आये और अचानक देख ले,</b><br />
<b>कि वोदका और सोडा-वाटर गटकते अपने पियक्कड थोबड़े से</b><br />
<b>गुनगुना रहे हो तुम सेवेरियाती का कामुक गीत!</b><br />
<b><br /></b>
<b>औरतों की देह, मुर्ग-मुसल्लम और मोटर गाड़ियों के पीछे पागल</b><br />
<b>तुम्हारे जैसे अय्याश लोगों के लिये, मैं अपनी जान दे दूँ?</b><br />
<b>इससे लाख दर्जे अच्छा है कि मास्को के भटियारखाने में जाकर</b><br />
<b>वहाँ रंडियों को शरबत पिलाने के काम में लग जाऊं.</b><br />
<b><br /></b>
<b>--व्लादिमीर मायकोवस्की</b><br />
<b><br /></b>
<b>(अनुवाद- दिगम्बर)</b></div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-51627806665506024872017-12-14T04:20:00.000-08:002017-12-14T04:20:58.679-08:00कामरेड लेनिन से बातचीत (1829)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">घटनाओं की एक चकरघिन्नी</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">ढेर सारे कामों से लदा</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">दिन डूबता है धीरे-धीरे</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जब उतरती है रात की परछाईं.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">दो जने हैं कमरे में</span>—<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">मैं</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और लेनिन-</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">एक तस्वीर</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">सफेद दीवार पर लटकी.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">दाढ़ी के बाल फिसलते हैं</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">उनके होठों के ऊपर</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जब उनका मुँह</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">झटके से खुलता है बोलने को.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">तनी हुई</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">भौं की सलवटें</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">विचारों को रखती हैं</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">उनकी पकड़ में</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">घनी भौंहें</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">मेल खाती घने विचारों से.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">झंडों का एक जंगल</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">उठी हुई मुट्ठियाँ घास की तरह सघन</span>…<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">हजारों लोग बढ़ रहे हैं जुलूस में</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">उनके नीचे</span>…<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">गाड़ियों से लाये गए</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">ख़ुशी से उछलते हुए उतरते</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">मैं अपनी जगह से उठता हूँ</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">उनको देखने के लिए आतुर</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">उनके अभिवादन के लिए</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">उनके आगे हाजिर होने के लिए!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b>“<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कामरेड लेनिन</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">मैं आपके सामने हाजिर हूँ-</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b>(<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">किसी के आदेश से नहीं</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">सिर्फ अपने दिल की आवाज पर)</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b>.<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">यह मुश्किल काम</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">पूरा किया जायेगा</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">बल्कि पूरा किया जा रहा है.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">हम लोगों को मुहय्या करा रहे है</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">खाना और कपड़ा</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और जरूरतमन्दों को रोशनी</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कोटा</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कोयले का</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और लोहे का</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">पूरा हुआ</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">लेकिन अभी भी</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">परेशानियाँ कम नहीं</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कूड़ा-करकट</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और बकवास</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">आज भी हमारे चारों ओर.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">तुम्हारे बिना</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">ढेर सारे लोग</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">बेकाबू हो गए</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">सभी तरह के झगड़े</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और वाद-विवाद</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जो मुमकिन हैं.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">हर तरह के बदमाश</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">भारी तादाद में</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">परेशान कर रहे हैं हमारे देश को</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">सरहद के बाहर</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और भीतर भी.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कोशिश करो</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">इन्हें गिनने की</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और दर्ज करने की</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">इनकी कोई सीमा नहीं.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">सभी तरह के बदमाश</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और बिच्छू की तरह विषैले</span>—<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कुलक</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">लालफीताशाह</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">निचली कतारों में</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">पियक्कड़</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कट्टरपंथी</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">चाटुकार.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">वे अकड़ते हुए चलते हैं</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">घमण्ड में चूर</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">मोर की तरह</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">उनकी छाती पर जड़े</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">बैज और फौन्टेन पेन.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">हम उनमें से बहुतों से छुटकारा पा लेंगे</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">मगर यह काम आसान नहीं</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">बेहद कठिन प्रयास की जरूरत है.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">बर्फ से ढकी जमीन पर</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और बंजर खेतों में</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">धुआँभरे कारखानों में</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और बन रहे कारखानों के पास</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">आपको दिल में बसाए</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">कामरेड लेनिन</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">हम रच रहे हैं</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">हम सोच रहे हैं</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">हम साँस ले रहे हैं</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">हम जी रहे हैं</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और हम संघर्ष कर रहे हैं!</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">घटनाओं की एक चकरघिन्नी</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">ढेर सारे कामों से लदा</span>,<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">दिन डूबता है धीरे-धीरे</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">जब उतरती है रात की परछाईं.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">दो जने हैं कमरे में</span>—<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">मैं</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">और लेनिन-</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">एक तस्वीर</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">सफेद दीवार पर लटकी.</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b> –<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , serif;">ब्लादिमीर मायकोवस्की</span></b></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal;">
<b>(<span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">अनुवाद</span>– <span lang="HI" style="font-family: "mangal" , "serif";">दिगम्बर)</span></b><o:p></o:p></div>
</div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-30033847207687765412017-12-14T04:11:00.005-08:002017-12-14T04:14:28.203-08:00क्रान्ति (एक कवि का इतिवृत)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-size: 13.5pt;">26 </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">फरवरी</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">पियक्कड़
सैनिकों ने पुलिस के साथ मिलकर</span><span style="font-size: 13.5pt;">,
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">जनता पर गोली दागी.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-size: 13.5pt;">27 </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">तारीख को</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">लाल</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">दीर्घकालिक</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सूर्योदय की दग्ध किरणें
फूटीं</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">बन्दूक के चमकते नाल और
संगीन पर छिटकीं.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">दुर्गन्ध भरे बैरकों में</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">शान्त</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">निर्दयी</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">वोलिन्सकी रेजिमेंट ने
प्रार्थना की.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अपने क्रूर सैनिक भगवान को</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अर्पित किया अपना सौगंध</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">भृकुटी तने माथे को फर्श पर
पटका</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उबलते आक्रोश में हाथों को
जकड़कर इस्पात बनाते हुए</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">तीव्र गुस्से से खून उतर
आया उनकी कनपटियों पर.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">पहला</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">जिसने आदेश दिया-</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-size: 13.5pt;">“</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">भुखमरी के नाम पर गोली दागो!</span><span style="font-size: 13.5pt;">”<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उसके भौंकते मुँह को बन्द
कर दिया एक गोली ने.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">चुप कर दिया किसी के </span><span style="font-size: 13.5pt;">“</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सावधान!</span><span style="font-size: 13.5pt;">” </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">को</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">चाकू के प्रहार ने</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">भाड़ में जाएँ वे.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सैनिक टुकड़ियाँ शहर में फ़ैल
गयीं आँधी की तरह.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-size: 13.5pt;">9 </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">बजे</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">वाहन स्कूल के</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अपने स्थाई ठिकाने के पास</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हम डटे रहे</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">बैरेक की बाड़ में घिरे हुए.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">ज्यों-ज्यों ऊपर चढ़ता है
सूरज</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">आत्मा को सालता है संदेह</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">भयावह</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">लेकिन सुहावने पूर्वानुमान
से भरा.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">खिड़की पर!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">मैंने देखा-</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">दिख रहे थे जहाँ से आसमान
को बेधते</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">महल के कंगूरों के तीखे
दाँत</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">बाज की ऊँची उड़ान</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">ज्यादा मनहूस</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">ज्यादा खूँख्वार</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सचमुच बाज जैसे.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">और देखते-देखते</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">जनता</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">घोड़े</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सड़क की बत्तियाँ</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">इमारतें</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">और सैकड़ों की तादात में</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">मेरे बैरक</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उमड़ आये सड़कों पर</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">झुण्ड के झुण्ड</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उनके तीखे पदचाप गूँजने लगे
सड़कों पर</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">कानों को चीरती</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">दानवी कर्कश आवाजें.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">और फिर</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">भीड़ के गाने से-</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">या क्या पता</span><span style="font-size: 13.5pt;">?-<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">पहरेदारों के कर्णभेदी
बिगुल से</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उभरी</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">एक प्रतिमा</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उज्जवल</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">गर्द-गुबार को चीरती झलकी
उसकी दीप्ती.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उसके फैलते पंखों के आगोश
में आते गए जनगण</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उनकी चाह थी रोटी से अधिक
की</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">प्यास थी पानी से अधिक की</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">आवाज आई</span><span style="font-size: 13.5pt;">–<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-size: 13.5pt;">“</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">नागरिको</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हथियार
उठाओ- हर एक औरत और मर्द!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हथियार उठाओ</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">नागरिको</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हिचक छोड़ दो!</span><span style="font-size: 13.5pt;">”<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">झंडों के पंखों पर सवार</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सौ-सिरों का बल लिए</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">वह शहर के उदर से होते हुए</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">आकाश छूती ऊँचाइयों तक उड़ा</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">भय से काँप उठा दोमुहें
शाही बाज का शरीर</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">काँप उठी जान लेने पर आमादा
उसकी संगीनें.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">नागरिको!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">आज के दिन पलट रहा है
तुम्हारा हजारों साल पुराना अतीत.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">आज के दिन बदल रही है
दुनिया की बुनियाद.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">आज</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">आज पूरी दृढ़ता के साथ</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हर एक की जिन्दगी में बदलाव
शुरू करना है.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">नागरिको!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">यह पहला दिन है</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">मजदूरों को आनन्द विभोर
करने वाला.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हम आये हैं</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">इस गड़बड़ दुनिया की सहायता
के लिए.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">जनसमूह को अपने पदचाप ओर
चीख से आसमान हिलाने दो!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सायरन की चीख से फूटने दो
नाविकों का आक्रोश!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">होशियार</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">दोमुहें लोगो!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हिलोर</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">गीतों का शोर</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उन्मत करती है जनसमूह को</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">राह में होते हिमस्खलन की
तरह.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">चौराहे जोश से उबल रहे हैं.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">छोटी-सी फोर्ड मोटर में
इधर-उधर डोलते</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">गोली के निशाने को पीछे
छोड़ते हुए</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">धमाकेदार शोर मचाते हुए</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">गुजरते हैं हम शहर को चीरते
हुए.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">कोहरा!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सड़क पर प्रवाहमान</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">जन-सैलाब से उठता धुंआ</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">जैसे एक दर्जन विराट नावें
खेते नाविक</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">तूफानी दिनों के ऊपर</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">विद्रोही लोगों की
मोर्चाबंदी के ऊपर से</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">गा रहे हों बुलंद आवाज में
क्रान्ति-गीत मर्सियेज.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">पहले दिन का प्रचंड तोप का
गोला</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सनसनाता हुआ दूमा के गुम्बंद
के पिछवाड़े लुढका.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">एक नये भोर की नयी थरथराहट</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">जकडती है हमारी आत्मा को</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">बेसुध और उदास करते हैं
हमें</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">नये
संदेहों के हमले.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">आगे क्या होगा</span><span style="font-size: 13.5pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">क्या हम इन संदेहों को</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">फेंक देंगे खिडकियों से
बाहर</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">या पसरे रहेंगे अकर्मण्य
अपने काठ के तखत पर</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">इस इन्तजार में कि राजाशाही</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">पूरे रूस को वीभत्स</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">भयानक टीलेनुमा</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">कब्रगाहों में बदल दे.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">कानों को छेदते बन्दूक के
धमाकों से</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अपने कलेजे को सुन्न कर
लिया मैंने.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">ओर इसके बाद</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">बरसातियों के बीचों-बीच बन
गया खंदक.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">इमारतों के ऊपर</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">गोलियाँ बरसाना शुरू किया
मशीन-गनों ने</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">शहर जल रहा है</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">गोलों के बज्रपात से
छिन्न-भिन्न.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हर जगह जीभ लपलपाती लपटें</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">ऊपर उठती फिर इधर-उधार
फैलती.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">फिर-फिर ऊँची उठती</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">दूर तलक छिटकाती
चिंगारियाँ.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">ये सड़कें हैं</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सब पर लाल झंडे टंगे-</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">लाल लपटें अपील करती रूसियों
से</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">रूस से.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">एक बार फिर</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अरे</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">एक बार फिर</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अपने विवेक की झलक दिखाओ</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">ऐ रक्ताभ जिह्वा और लाल
होंठों वाले वक्ता</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">निचोड़ो</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सूरज ओर चाँद की चमकीली
किरणों को</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हजारों हाथों वाले मारात
दानव को</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अपने प्रतिशोधी जकड में ले
लो!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">मरते</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">दोमुहें लोग!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">टूटते जेलों के दरवाजे पर
पड़ी जंग</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">खुरचते हुए अपने नाखूनों
से!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">बाज के पंखों के पुलिंदे की
तरह</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">गोली खाकर टपकते धूल में</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हथियार बन्द सिपाही.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">आत्म समर्पण करता है</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">राजधानी का जलता खण्डहर.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अटारियों के इर्द-गिर्द
चारों ओर चल रही है तलाशी.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">वह क्षण निकट आ गया है.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">त्रोइत्सकी पुल पर सैनिकों
का समूह</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">परेड करता</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">धीरे-धीरे आगे बढता है.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">चरमराहटें गूँजती हैं
काँपती बुनियादों और शहतीरों की</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हमारे प्रहार से दुश्मन
गिरफ्त में आता जा रहा है.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">क्षण भर में</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">पेट्रोपाव्लोव्स्काया दुर्ग
से</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">लपटों की तरह</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">क्रान्तिकारी पताका ऊँचाई
में लहराता है</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सूर्यास्त की लालिमा से
आलोकित</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">विनाश हो</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">दो मुंहों का!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सर उड़ा दो!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">गला रेत दो!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">फिर कभी रौंद न पाये हमसब
को</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उनके जूतों की नाल!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">वहाँ देखो</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">वह धरासाई हो रहा है!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उस कोने में अंतिम आदमी पर
झपट्टा मारते हुए.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">भगवान!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">चार हजार ओर आत्माओं को
अपने घेरे में ले लो!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हद है!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">असीम आनन्द में उठती है सभी
आवाजें!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हमारे लिए भगवान क्या है</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सौभाग्यशाली अपने स्वर्ग
सहित</span><span style="font-size: 13.5pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">खुद हम लोग और</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हमारे मृतक भी</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">संतों के साथ शांति से सो
जाएँगे कब्र में.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">कोई भी गा नहीं रहा है
क्यों</span><span style="font-size: 13.5pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">या</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">रक्तरंजित</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">साइबेरियाई कफ़न ने हमारी
आत्माओं को जकड लिया</span><span style="font-size: 13.5pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हमने विजय पायी है!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">गौरव</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हम सबके लिए गौरव</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हर एक के लिए!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हथियारों पर हाथ की जकड
कायम है अब भी</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हम एक नया कानून लागू करते
हैं</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">जिस पर चलेंगे लोग.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अंततः इस धरती पर लाते हैं
हम नये धर्मादेश-</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अपने ही धूसर सिनाई पर्वत
से.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हमारे लिए</span><span style="font-size: 13.5pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">इस पृथ्वी ग्रह के
निवासियों के लिए</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">पृथ्वी का हर निवासी सबसे
करीबी रक्त-सम्बन्धी है</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">चाहे हो खान मजदूर</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">क्लर्क या किसान.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">पृथ्वी पर हम सभी यहाँ
सैनिक हैं-</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">एक ही जीवन-सर्जक सेना के!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">ग्रहों की उड़ान</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">राज्यों का जीवन</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हमारी इच्छा के अधीन हैं.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हमारी है यह पृथ्वी</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हवा हमारी है</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">तारे जो हीरों की तरह भरे
हैं आकाश में.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">और हम कसम खाते हैं</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अपनी आत्मा की-</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हम कभी भी</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">कभी भी!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अपने ग्रह को उड़ाने नहीं
देंगे</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">किसी को तोप के गोलों से</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">या चीरने नहीं देंगे अपनी
हवा को</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">पैनी सान वाले भाले से.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">किसका मनहूस गुस्सा</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">दो फाड़ करता है इस ग्रह को</span><span style="font-size: 13.5pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">कौन उड़ाता है काला धुआँ</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">इन चमकते रणक्षेत्रों में</span><span style="font-size: 13.5pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">क्या एक ही सूर्य</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">काफी नहीं है</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">तुम सबके लिए</span><span style="font-size: 13.5pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">क्या एक आकाश</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">काफी नहीं तुम सब के लिए-</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">जिन्होंने जन्म लिया और बड़े
हो रहे हैं</span><span style="font-size: 13.5pt;">?<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अन्तिम बंदूकें गरज रही हैं
खुनी विवादों के बीच.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">शस्त्रागारों में</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">जहाँ बना अंतिम संगीन!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हम सभी सैनिकों से नष्ट
करवाएंगे</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उनके बारूद</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हम बच्चों में बाँट देंगे
हथगोले</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">गेंद बना कर.</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">डर की चीत्कार नहीं आती अब</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">धूसर बरसातियों से</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">भीषण अकाल में जन्मे लोगों
का</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">रुदन अब नहीं आता</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">आज असंख्य लोग गरज रहे हैं</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-size: 13.5pt;">“</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">हमें भरोसा है</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">मनुष्य के हृदय की महानता
पर!</span><span style="font-size: 13.5pt;">”<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">जहाँ उड़ रही है सघन धुल</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">रणक्षेत्र के ऊपर</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उन तमाम लोगों के ऊपर</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उत्पीडन के मारे जिन्होंने
खो दिए थे</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">प्यार पर भरोसा</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">उदीयमान है आज</span><span style="font-size: 13.5pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अकल्पनीय रूप से वास्तविक</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">सर्वकालिक समाजवादी
वैभवशाली मतान्तर!</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-size: 13.5pt;">-- </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">व्लादिमीर मायकोवस्की</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-size: 13.5pt;">(</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">अनुवाद </span><span style="font-size: 13.5pt;">— </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 13.5pt;">दिगम्बर)</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1071909786298679575.post-23120630858708957772017-10-25T02:28:00.003-07:002017-10-25T02:28:45.383-07:00शिल्पकार की एक रचना<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">बोनसाई वृक्ष</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">आकर्षक गमले में उग रहा है</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">कहीं और वह </span><span class="text_exposed_show" style="background-color: white; color: #1d2129; display: inline; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"><br />अस्सी फीट ऊँचा हो सकता था<br />लेकिन किसी पर्वत के किनारे<br />बिजली की कडक<br />उसे तोड़ देती.<br />लेकिन अब एक माली ने<br />सावधानी से इसे छांट दिया<br />यह नौ इंच ऊँचा है.<br />हर दिन उसकी शाखाओं को काटा गया<br />माली गुनगुनाता है<br />मेरे मुन्ने, यह तेरा स्वभाव है<br />नन्हें ही बने रहो<br />और आराम करो,<br />घर में ही रहो और गुलबदन बन जाओ;<br />मेरे नन्हें वृक्ष तू कितना भाग्यशाली है रे<br />तेरे पास एक गमला है<br />जहां तू ख़ूब बढे, मोटाये, फले-फूले<br />तू खूब जिए और खुश रहे.<br />जीवित प्राणियों के साथ<br />किसी को बहुत जल्दी ही<br />खुद को बोनसाई बनाने की कला सीख लेनी' चाहिए<br />उसे चाहिए कि वह अपने<br />पैर को बाँध ले,<br />दिमाग को आराम दे,<br />बाल घुंघराले बना ले,<br />और हाथ से केवल<br />मुलायम प्यार को छुए.<br />– मार्ज पियार्सी की कविता का भावानुवाद<br />(विक्रम प्रताप)</span></div>
Desh Videshhttp://www.blogger.com/profile/06675462880355308783noreply@blogger.com0